De Dood als het Einde

Afrikaans doodsbeeldje

Meerten gaat in dit boek uit van de doodsangst als existentieel gegeven. Hij onderscheidt angst voor fysieke pijn; sociael angst, het achterlaten van de geliefden, hen in de steek laten; en existentiele angst, voor het verwdwijnen van het eigen ik, de identiteit.
In onze seculiere cultuur is de dood het einde, er is geen hiernamaals. Dat leidt tot spanningen. In de eerste plaats is er een individueel en maatschappelijk streven het leven te verlengen, tot vrijwel elke kost.
Dit leidt tot een bijna religieus vertrouwen in de medici, die vooral hoop aanbieden. De dood kan hoogstens worden uitgested, niet overwonnen. Daarnaast is er het streven in dit leven zoveel mogelijk te beleven, want je leeft maar één keer.
De vraag is of de corona crisis op den duur gaat leiden tot een meer ontspannen omgaan met de dood en het leven. Acceptatie van de eigen eindigheid kan rust bieden. Sein zim Tode, (Heidegger) zoveel mogelijk intensief jezelf zijn tot aan het laatste moment. Leven voor waarden niet voor wat men vindt. Zoals NIetzsche waarschuwt, sterf niet voordat je dood bent.


In eerste instantie echter lijkt, in de Corona crisis, de angst voor de dood de overhand te krijgen, en wordt er vooral naar de medici geluisterd. Het accepteren van de eigen sterfelijkheid, en het afzien van behandeling in een IC wordt niet als optie naar voren geschoven. Mensen worden ingedeeld en behandeld volgens hun leeftijd en kwetsbaarheid. Andere vormen van kwestbaarheid, cultureel, sociaal en economisch komen op het tweede plan. Het verlengen van het leven dowt andere waarden en rechten opzij. marliesterborg@gmail.com
BESTEL BOEK click hier
Iedere samenleving heeft zijn cultus van de dood. De onze is daarop geen uitzondering.
In iedere samenleving is de doo
ingepast in de cultuur en hebben de dood en de rituelen eromheen een betekenis en een vorm die overeenkomt met de cultuur als geheel. Ze hebben er invloed op en ze worden erdoor beïnvloed.
Van onze cultuur wordt wel gezegd dat de dood eruit gebannen lijkt te zijn, er geen plaats in heeft en van iedere betekenis is ontdaan. In dit boek wordt gesteld dat ook in de moderne samenleving de dood een betekenis heeft. Net als de rest van de samenleving zijn de opvattingen erover geseculeerd, geciviliseerd, geprivatiseerd, verwetenschappelijkt en zo voort. En op zijn beurt heeft met name de opvatting als zou de dood het absolute einde van alles zijn, een enorme invloed op onze samenleving.


Ter Borg, docent sociologie van godsdienst en levensbeschouwing RU Leiden, bespreekt de betekenis van het sterven in onze moderne samenleving. Hij onderschrijft niet dat de dood een taboe werd en weet aan te tonen dat hij in onze cultuur een duidelijke plaats heeft. Zijn boek gaat dan ook over de betekenis die mensen tegenwoordig aan de dood geven. Sterven houdt een chaos in van emoties en fysieke pijn en is bij uitstek het symbool van onze eindigheid. Door de onzekerheid waartoe ons voorstellingsvermogen ons brengt, spannen wij ons vaak angstig in om te overleven door de dood te overwinnen. In dit verband bespreekt Ter Borg de uiteenlopende wijzen waarop mensen de gedachte dat zij sterven draaglijk pogen te houden en hoe het mogelijk is dat velen de dood kunnen zien als het absolute einde. Naarmate onze leefwereld belangrijker werd, boetten de voorstellingen van het hiernamaals aan belang in, een ontwikkeling waaraan het christendom bijdroeg. De zin van de dood werd steeds meer dat hij uitgesteld en overwonnen moet en kan worden, waarbij wij onze hoop stellen op het medische bedrijf.